Προσχέδιο των ανακτόρων του Όθωνα και των μνημείων του Ιερού Βράχου
Πώς έγινε ο βασιλικός λαχανόκηπος Προεδρικό Μέγαρο και πώς τη γλίτωσε η Ακρόπολη και δεν στέγασε τα ανάκτορα του Οθωνα πίσω από τον Παρθενώνα;
Ανάκτορα γνωστά και άγνωστα, αρχιτεκτονικά σχέδια με διάσημες υπογραφές του 19ου αιώνα, ιστορίες από το παρελθόν αποτυπωμένες σε κάποιες ετοιμόρροπες προσόψεις κτηρίων έρχονται να ανασυνθέσουν ένα κομμάτι της νεότερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, που υπηρέτησε κυρίως το ευρωπαϊκό ρεύμα του νεοκλασικισμού. Η εργασία αυτή ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια, αναφέρει η κ. Αδάμη, όταν της ζήτησαν να ταυτίσει κάποια σχέδια, που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, μεταξύ των οποίων και του ανακτόρου της Τρίπολης. Κάποια από εκείνα τα ανεφάρμοστα σχέδια προβάλλουν σήμερα ως ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και ελκυστικά. Υπάρχουν και ευφάνταστες προτάσεις, που ευτυχώς δεν υλοποιήθηκαν, όπως για παράδειγμα του μεγάλου Γερμανού αρχιτέκτονα Schinkel, δασκάλου των Σάουμπερτ και Κλεάνθη, που οραματίστηκε το παλάτι πάνω στον βράχο της Ακρόπολης. Η μακέτα της πρότασής του, όμως, αποτελεί μνημείο στην ιστορία της αρχιτεκτονικής κι ας μην εφαρμόστηκε.
«Πρόκειται για μια εκπληκτική σύνθεση, όπου τα νέα και τα αρχαία κτήρια συνδιαλέγονται με έναν πραγματικά ευρηματικό και δεξιοτεχνικό τρόπο», σημειώνει η συγγραφέας. «Οι βασικοί χώροι των ανακτόρων εκτείνονται προς το νοτιοανατολικό τμήμα του ιερού βράχου. Παρά την προσπάθεια, όμως, του Schinkel να σεβαστεί τα αρχαία μνημεία, είναι προφανές ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν το πέτυχε».
Το ανάκτορο ήταν πίσω από τον Παρθενώνα, σε χαμηλή ελεύθερη διάταξη όγκων με αυλές και αίθρια, στοές, περιστύλιο κι ανάμεσά τους χλόη (ήτοι γκαζόν), λουλούδια και πορτοκαλιές. Κάτω από τον βράχο θα απλωνόταν η νέα πόλη με τα υπουργεία της και μια μεγάλη πλατεία σε πρώτο πλάνο.
Τα σχέδια αυτά απορρίφθηκαν αμέσως από τον πατέρα του Οθωνα, Λουδοβίκο, ο οποίος έστειλε στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1834 τον «έφορο των κτηρίων της βαυαρικής βασιλικής αυλής, προϊστάμενο της ανώτατης υπηρεσίας κτηρίων, μυστικοσύμβουλο και κουροπαλάτη» Leo von Klenze. Ωστόσο, ούτε τα ανάκτορα του Klenze, που πρότεινε να χτιστούν στον λόφο του Αγίου Αθανασίου στον Κεραμεικό, έμελλε να γίνουν γιατί εν τω μεταξύ είχε περιπέσει σε δυσμένεια. Ο Λουδοβίκος ενέκρινε τα σχέδια του ισχυρότερου αντιπάλου του, του Gaertner.
Ο Οθωνας, παρ' όλο που δεν είχε πάψει να γοητεύεται από την ιδέα ενός ανακτόρου στην Ακρόπολη, αποφάσισε, ύστερα και από σύσταση των γιατρών της αυλής, να χωροθετηθεί το παλάτι στις υπώρειες του λόφου του Λυκαβηττού, στο Σύνταγμα, γιατί ήταν η πιο υγιεινή περιοχή και επιπλέον είχε θέα στην Ακρόπολη. Γι' αυτό έχουμε το Ελληνικό Κοινοβούλιο εκεί. Αλλιώς, ίσως το κέντρο της πόλης να ήταν γύρω από τον Κεραμεικό.
Οσο για το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο, ήταν το ανάκτορο που χτίστηκε (1891-1897) για τον διάδοχο Κωνσταντίνο όταν παντρεύτηκε την πριγκίπισσα Σοφία Χοετζόλερν. «Ο σχεδιασμός του νέου ανακτόρου ανατέθηκε στον Τσίλερ. Ως χώρος προσφέρθηκε τμήμα του γηπέδου πίσω από τα βασιλικά ανάκτορα, που χρησιμοποιούνταν ως βασιλικός λαχανόκηπος. Η ανάθεση είχε ως όρο την εκπόνηση ενός ανακτόρου που να αντικατοπτρίζει αυστηρά την ιδεολογία του πριγκιπικού ζεύγους, αυτή δηλαδή που τους ήθελε κοντά στον λαό και σε αρμονική σχέση με το περιβάλλον. Τα ανάκτορα του διαδόχου δεν έπρεπε, επομένως, να διαφέρουν πολύ από τις κατοικίες των πλούσιων μεγαλοαστών της πρωτεύουσας».
Βασική πηγή της έρευνας όσον αφορά κυρίως τα σχέδια των ανακτόρων, που δεν έγιναν, αποτελεί το αρχείο του Γεωργίου Α', το οποίο επρόκειτο να αποτελέσει το Μουσείο Γεωργίου Α' σε κτήριο που θα χτιζόταν μέσα στον Εθνικό Κήπο. Μέσω αυτού του αρχείου, που φυλάσσεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, διασώθηκαν τα ανεφάρμοστα σχέδια για τα ανάκτορα στους Πεταλιούς (Ε. Τσίλερ), στον Πειραιά (L. Lange-Ε.Piat, αλλά και Θ. Χάνσεν), στην Τρίπολη και στο Τατόι. Σχέδια που έμειναν αμελέτητα και αδημοσίευτα για περίπου 75 χρόνια. *
Ο Φρίντριχ φον Σίνκλερ οραματίστηκε το παλάτι του Όθωνα επάνω στην Ακρόπολη. Ευτυχώς έμεινε με το όραμα!
Πηγή : Ελευθεροτυπία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου